Το διήμερο 16 και 17 Μαρτίου 2018 πραγματοποιήθηκε στο Κοβεντάρειο της Κοζάνης με μεγάλη επιτυχία πανελλήνιο επιστημονικό συνέδριο με θέμα «Το Ιδιωματικό Θέατρο στην Ελλάδα και οι προοπτικές ανάπτυξης του». Το σπουδαίο αυτό συνέδριο, πρώτο με το συγκεκριμένο θέμα, διοργανώθηκε από το Θεατροδρόμιο Κοζάνης και τελούσε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Συνδιοργανωτές ήταν ο Δήμος Κοζάνης, το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κοζάνης, η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης και ο Σύλλογος Φίλων Κοβενταρείου Δημοτικής Βιβλιοθήκης.
Στην έναρξη του συνεδρίου ο πρόεδρος του Θεατροδρομίου Κοζάνης, Λύσανδρος Ρήγας, καλωσόρισε όλους όσοι βρέθηκαν στην Κοζάνη και ταξίδεψαν από τη Σύμη, την Κάρπαθο, τη Ρόδο, την Κρήτη, τη Ζάκυνθο, τη Λέσβο και την Κέρκυρα για να συμμετάσχουν στην πρώτη επίσημη προσπάθεια αναγνώρισης της αξίας του Ιδιωματικού Θεάτρου. «Συνειδητοποιήσαμε πόσο σημαντική, πόσο διαδεδομένη, είναι η ενασχόληση των θεατρικών ομάδων με πρωτότυπα κείμενα γραμμένα στα τοπικά ιδιώματα. Έργα που καταγράφουν ήθη, έθιμα, παραδόσεις, νοοτροπίες, χαρακτήρες, ένα μεγάλο μέρος της λαϊκής μας παράδοσης που, δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν έτυχε της αναγνώρισης που της άξιζε και πήραμε την πρωτοβουλία αυτής της επιστημονικής συνάντησης που αποσκοπεί μεταξύ των άλλων, στην αναγνώριση και στη διάδοση του Ιδιωματικού Θεάτρου, στην επικοινωνία των ανά την Ελλάδα θιάσων, επαγγελματικών και ερασιτεχνικών, που ασχολούνται με αυτό, καθώς και στην εκκίνηση των διαδικασιών ώστε το Ιδιωματικό Θέατρο να συμπεριληφθεί στον κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Χαιρόμαστε ιδιαίτερα που φιλοξενούμε τις ντοπιολαλιές της Ελλάδας» τόνισε μεταξύ των άλλων στον χαιρετισμό του.
Στο συνέδριο συμμετείχαν με εισηγήσεις και παρεμβάσεις τους καθηγητές πανεπιστημίου και ειδικοί ερευνητές, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, εκπρόσωποι θεατρικών ομάδων και συλλόγων που ασχολούνται με το ιδιωματικό θέατρο.
Την πρώτη μέρα παρουσιάστηκαν οι δράσεις των συλλόγων που ασχολούνται με το ιδιωματικό θέατρο, τη δεύτερη μέρα εξετάστηκε το ιδιωματικό θέατρο στην ιστορία και στη σύγχρονη εποχή. Πολύ σημαντική ήταν και η κλειστή σύσκεψη των ομάδων, στην οποία για πάνω από δυο ώρες συζητήθηκαν επιμέρους θέματα συνεργασίας και ανταλλαγών, συνέχισης και καθιέρωσης της συνάντησης, θεσμοθέτησης ειδικού φεστιβάλ, δημιουργίας συντονιστικού οργάνου, κά.
Τη Λέσβο και την Ένωση Θεατρικών Πολιτιστικών Σωματείων «ΘΕΣΙΣ» εκπροσώπησε ο Παναγιώτης Σκορδάς, φιλόλογος και αντιπρόεδρος του Αναγνωστηρίου Αγιάσου, ο οποίος αναφέρθηκε στον πλούτο της λεσβιακής διαλέκτου, στην πορεία του ιδιωματικού θεάτρου στη Λέσβο, στους βασικότερους θεατρικούς συγγραφείς (Στρατής Παπανικόλας, Στρατής Π. Αναστασέλλης, Χριστόφας Κανιμάς, Αντώνης Μηνάς, Δημήτρης Κίνδερλης, Βαγγέλης Χατζημανώλης, Παναγιώτης Μ. Κουτσκουδής, κά), στα θεατρικά σωματεία που ανεβάζουν σχετικά έργα (Αναγνωστήριο, Χορωδία Μυτιλήνης, Μπουρίνι, Φ.Ο.Μ, κά). Ιδιαίτερα τονίστηκε η μεγάλη και ιστορική συνδρομή και ενασχόληση του Αναγνωστηρίου της Αγιάσου με το ιδιωματικό θέατρο: για σχεδόν ένα αιώνα ανεβάζει έργα γραμμένα στην αγιασώτικη ντοπιολαλιά: ηθογραφίες, σκετς, επιθεωρήσεις, καρναβαλικές επιθεωρήσεις. Αλλά και το ίδιο το αγιασώτικο καρναβάλι, λαϊκό θέατρο στη ντοπιολαλιά, είναι μια ακόμη τρανή απόδειξη ότι το ιδιωματικό θέατρο στο νησί μας έχει παρελθόν, παρόν και ευοίωνο μέλλον. Με αιχμή την Αγιάσο, το Αναγνωστήριο και κυρίως τα έργα του Αντώνη Μηνά παραστάσεις ιδιωματικών έργων ταξίδεψαν σε όλη την Λέσβο, σε πολλά δημοτικά σχολεία, σε πολλές πόλεις της Ελλάδας αλλά και στους ομογενείς του εξωτερικού με μεγάλη επιτυχία και μεγάλη απήχηση. Το κοινό πάντα αγκαλιάζει τέτοια έργα, τα προσμένει και τα επιζητεί.
